İzale-i Şuyu veya ortaklığın giderilmesi davası, elbirliği veya paylı mülkiyetli taşınır ve ya taşınmaz mallarda ortaklığı/paydaşlığı sona erdirerek bireysel mülkiyete geçiş sağlayan, davanın tarafları için benzer sonuçlar doğuran (actio duplex) bir dava türüdür. Müvekkillerimiz bize bu konudaki şikayetlerini çoğunlukla ''Babadan kalan mirası kardeşlerimizle paylaşamadık'' ve ya '' Miras kalan arsayı bir kardeşimiz satmak istemiyor'' şeklinde dile getirmektedirler. Söz konusu dava, genellikle miras kalan mallar için açılsa da, konu sadece bundan ibaret değildir.
Mülkiyet Türleri Nelerdir?
Elbirliği mülkiyeti miras kalan mallar üzerinde oluşur. Elbirliği mülkiyetinde ortakların belirli payları (½ gibi) olmayıp her birinin hakkı, ortaklığa giren malların tamamına yaygındır.
Paylı mülkiyet ise birden çok kimsenin, maddi olarak bölünmüş olmayan bir şeyin tamamına belli paylarla malik olduğu mülkiyet türüdür. Miras kalan maldaki elbirliği mülkiyeti pratik sebeplerle ortakların talebi ile paylı mülkiyete çevrilebilir. Paylı mülkiyet miras dışında sebeplerle de oluşabilir. Mesela iki kişi beraber arsa veya apartman dairesi satın aldığında oluşan mülkiyet paylıdır.
Geniş anlamda, miras dışında oluşmuş paydaşlıklar ile mirasa konu olabilecek taşınır, taşınmaz ve her türlü hak (fikri ve sınai haklar/ telif hakları vb.) ortaklığın giderilmesi davasının konusu olabilmektedir.
Davanın Tarafları Kimlerdir?
Ortaklığın giderilmesi davası, taşınır veya taşınmaz malın veya her türlü hakkın (fikri ve sınai haklar/ telif hakları vb.) ortak/paydaşlarından herhangi birisi tarafından diğer tüm paydaş/ortaklara karşı açılır. Bu davada tüm paydaş/ortakların yer alması zorunludur.
Dava Nerede/Hangi Mahkemede Açılır?
Ortaklığın giderilmesi davaları, Sulh Hukuk Mahkemelerinde görülür. Yetkili Mahkeme ise, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Örneğin, taşınmaz İzmir’de ise dava İzmir Sulh Hukuk Mahkemesi’nde görülecektir. Ancak taşınmaz birden fazlaysa ve farklı yerlerdeyse bir taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde hepsi için dava açılabilmektedir.
Dava Ne Zaman Açılabilir?
Ortaklığın giderilmesi davalarında herhangi bir zamanaşımı/hak düşürücü süre söz konusu olmadığından her zaman açılabilir. Ancak ortaklığın giderilmesi uygun olmayan bir zamanda istenemez. Ortaklığın giderilmesi, ortak/paydaşları maddi olarak zarara sokacak bir dönemde talep edilmişse, ortaklığın menfaatleri gereği bu talep kabul edilmeyebilir.
Mahkemece Nasıl bir Karar Verilir?
İzale-i Şuyu davasında Mahkeme, davanın taraflarından herhangi birisinin aynen taksim talebi var ise öncelikle bu ihtimali değerlendirecektir. Dava konusu taşınmaz malın, birbirine denk olacak şekilde ayrı parçalara ayrılmasına aynen taksim denir. Taksim her hissedara en azından bir mal düşecek şekilde paylaşılması işlemidir.
Ayrılan parçaların birbirine denk düşmemesi halinde ise, eksik değerdeki parçaya para eklenerek denkleştirme sağlanmasına karar verilecektir. Taraflardan birinin aynen taksim talebi yok ise ve ya aynen taksim teknik olarak mümkün olmayacaksa bu durumda dava konusu yer satılacak ve ortaklık satış suretiyle giderilecektir. Aynen taksimin mümkün olup olmadığına bilirkişi karar verir. Taşınmazın önemli ölçüde bir değer kaybına uğraması söz konusu ise aynen taksime karar verilemez.
Fakat dava konusu yerde kat mülkiyeti kurmak mümkün ise bu durumda ortaklık satış suretiyle giderilemez.
Dava konusu malın aynen taksim ile paylaştırılması mümkün değilse, ortaklık satış suretiyle giderilecektir. Satış açık arttırma yöntemi ile gerçekleştirilir. Dava konusu malın satışına karar veren mahkeme, Satış memurluğu veya yetkilendirdiği icra dairesi aracılığıyla satışı gerçekleştirir. Ayrıca dava taraflarının oy birliği sağlaması halinde satış yalnızca ortak/paydaşlar arasında da yapılabilir.
Dava konusu yerin açık arttırma ile satılması ortak/paydaşlara maddi zararlar verebileceğinden ortakların dava bitmeden anlaşmaları da mümkündür.
Biz Neler Yapıyoruz?
Atılgan & Sak Hukuk Bürosu olarak, gayrimenkul hukukundan kaynaklanan aşağıdaki tüm dava ve işlemlerde temsil ve takibe yetkiliyiz.
·Ortaklığın giderilmesi (İzale-i şuyu davaları),
·Tapu iptal ve tescil davaları,
·Ecrimisil (Haksız işgal tazminatı) davaları,
·Taşınmaz satış vaadi sözleşmesinden kaynaklanan tüm uyuşmazlıklar,
·Kadastro/orman arazileri ile ilgili davalar,
·Kamulaştırma/ kamulaştırmasız el atmadan kaynaklanan tüm davalarda,
·Mülkiyet Hakkı ihlalleri yönünden AYM ve AİHM başvuruları bağlamında avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmeti sunmaktayız.
Konu hakkında daha fazla bilgi almak için, yorumlar kısmından bize soru sorabilir ve ya bizimle iletişime geçerek bizden randevu alabilirsiniz.
Bu makale tüm hakları saklı olarak, Av. Ata Sabri ATILGAN ve Av. Hikmet Çağlar SAK tarafından www.atilgansakhukuk.com sitesinde yayınlanması için kaleme alınmıştır. Makalenin tamamı kaynak gösterilmek şartıyla ve ancak özel izin alınarak kullanılabilir. Yazarı ve kaynağı gösterilmeden kısmen yayınlanması şahsi ve fikri haklara aykırılık teşkil eder. 12.02.2018
